Park Narodowy Yellowstone to miejsce niezwykle różnorodne – pełne gejzerów, wodospadów, wulkanów błotnych i wielobarwnych gorących źródeł. Publikacje na jego temat, zwłaszcza te internetowe, równie często co o pięknie, donoszą jednak o związanych z nim zagrożeniach (wpiszcie w google “superwulkan Yellowstone” ;) Czy faktycznie jest się czego bać?
Z tego artykułu dowiesz się:
- Czym są superwulkany
- Czy wulkan Yellowstone stanowi zagrożenie
- Gdzie się znajduje i co oznacza Strefa Śmierci Yellowstone
Według niektórych zagrożenie traktować należy jako potencjalne, według innych jest ono nieuchronne. Część naukowców uważa, że to właśnie na terenie Yellowstone może dojść do wydarzeń zmieniających diametralnie życie na Ziemi. Raczej nie za naszego życia, być może jednak całkiem niedługo. I choć potencjalne katastrofy są wodą na młyn żądnych klików serwisów prześcigających się w clickbaitach, a rychły kataklizm raczej nam nie grozi *, aktywny wulkan rozmiarów Yellowstone może działać na wyobraźnię. Pytania o jego przyszłość również nie wydają się bezzasadne.
Superwulkan Yellowstone
Wnętrze Yellowstone żyje, a życie to jest niezwykle intensywne. Pod powierzchnią parku przepływają i ulegają przeobrażeniu olbrzymie pokłady magmy, sprawiając, że kraina nieustannie kipi, pulsuje i wyrzuca na powierzchnię skrawki swego wnętrza.
To właśnie kolorowe jeziorka, gejzery i dymiące fumarole, czyniące Park Narodowy Yellowstone tak wyjątkowym, przypominają o jego wulkanicznej genezie. W istocie cały obszar jest tak zwanym superwulkanem. W przeciwieństwie do zwykłych wulkanów, ich “superbracia” są płascy, a erupcja może być tysiąc razy silniejsza i powodować nieodwracalne skutki. W Yellowstone do wielkich wybuchów dochodziło około 2 milionów lat temu, 1,3 miliona lat temu i 640 tysięcy lat temu, przy czym ostatni osiągnął maksimum skali według Indeksu Eksplozywności Wulkanicznej.
Nie wiadomo kiedy nastąpi kolejna erupcja i jak silna będzie w istocie, że do niej dojdzie trudno mieć jednak wątpliwości. Co prawda zalegająca pod superwulkanem magma nie musi eksplodować, może wylewać się stopniowo w sposób niemal nieszkodliwy. Jednak zwiększająca się okresowo aktywność sejsmiczna w obrębie parku budzi obawy, że sprawy mogą kiedyś przybrać bardziej gwałtowny przebieg.
Niektórzy wieszczą wybuch jeszcze za naszego życia. Równie dobrze może jednak nastąpić za kilkadziesiąt czy kilkaset tysięcy lat (co jest bardziej prawdopodobną opcją *). I choć dla nas to różnica zasadnicza, w skali historii świata okres niemal bez znaczenia. Gdyby do erupcji doszło, dotknęłaby nas zapewne bardziej niż wszystkie prognozowane końce świata, które jak na razie szczęśliwie udało nam się przetrwać ;) Naukowcy z Yellowstone Volcanic Observatory uspokajają jednak, że taki scenariusz na razie nam nie grozi, a prawdopodobieństwo erupcji w najbliższych kilkuset latach jest raczej nikłe.
Póki zatem wulkan daje nam szansę, warto nacieszyć się tym, co przynosi w zamian. To właśnie on odpowiada za piękne ukształtowanie terenu Yellowstone i występujące tak licznie kolorowe i dymiące atrakcje, czyniące pierwszy park narodowy na świecie tak różnorodnym i wyjątkowym.
Strefa Śmierci Yellowstone
Wspomniana w tytule “strefa śmierci” nie ma co prawda związku z aktywnością sejsmiczną parku Yellowstone, ale i ona bywa przedmiotem sporu, a jej status pozostaje niejasny. Tym razem rzecz tyczy się prawa, a o nietypowej i problematycznej sytuacji pierwszy raz doniósł profesor Brian Kalt z Uniwersytetu Stanowego Michigan.
O co chodzi? Otóż ze względu na uwarunkowania prawne, na obszarze 50 mil kwadratowych parku należącego do Idaho, teoretycznie nie obowiązuje żadne prawo, a każde przestępstwo tam popełnione może ujść sprawcy bezkarnie. Nawet sprawca popełnionego morderstwa nie mógłby zostać postawiony przed sądem. Jak to możliwe?
Park Narodowy Yellowstone położony jest na terenie trzech stanów: Wyoming, Montany i Idaho. Zdecydowana większość terenu należy do Wyoming i to władzom tego stanu kongres USA przyznał jurysdykcję nad parkiem. Ponieważ jednak terytorium parku znajduje się pod administracją federalną, popełnione na jego terenie przestępstwa muszą być rozstrzygane przez sądy federalne. A według 6 poprawki do amerykańskiej konstytucji przy ściganiu przestępstw przysługuje oskarżonemu prawo do szybkiego i publicznego procesu przed bezstronnym sądem przysięgłych tego stanu i okręgu, w którym czyn został popełniony. W tym wypadku przysięgli musieliby pochodzić z terenów parku należących do Idaho. Problem w tym, że nikt tam nie mieszka, co uniemożliwia przeprowadzenie procesu zgodnego z 6-tą poprawką, a zarazem zgodnego z prawem.
Tyle teorii. W praktyce jak na razie żadnej poważnej zbrodni w “strefie śmierci“ nie odnotowano ani nie ścigano. Przypadek pewnego myśliwego pokazuje jednak, że sprawa może okazać się niejednoznaczna, a sędzia nie pozwoli podejrzanemu na uniknięcie kary z powodu wyjątkowej sytuacji geograficznej i jurysdykcyjnej Yellowstone.
Wspomniany myśliwy w 2005 roku nielegalnie upolował łosia na terenie parku należącym do stanu Montana. Jego obrona twierdziła, że sprawa nie może być kontynuowana dopóki ława przysięgłych nie będzie złożona z mieszkańców parku w Montanie, co byłoby teoretycznie możliwe, choć niezwykle trudne. Sędzia odrzucił jednak żądanie zarządzając, że sprawca może być bez przeszkód sądzony w Wyoming z tamtejszym składem przysięgłych.
Co jednak ciekawe, myśliwy zawarł finalnie ugodę otrzymania cztero zamiast siedmioletniego wyroku (który zapewne otrzymałby w procesie sądowym), jeśli nie wniesie apelacji w oparciu o potencjalną lukę prawną.
Sprawa jak widać nie jest jednoznaczna, a skutki niejasności prawnych bywają przewrotne. O tym czy mordercy w istocie zbrodnia uszłaby tam na sucho, dowiemy się zapewne dopiero, jeśli kiedyś do niej dojdzie.
Tyle jeśli chodzi o ciekawostki i kontrowersje związane z Parkiem Yellowstone. Jeżeli bardziej od tego typu kwestii interesuje Was zwiedzanie i krajobrazowe walory parku, zapraszam do poprzedniego wpisu >>
Źródła:
https://www.nps.gov/yell/learn/nature/volcano.htm
https://earthdata.nasa.gov/learn/sensing-our-planet/not-so-big-not-so-hot
